22 november 2023 | Geschiedenis Van De Westertoren

Westertoren

De Westertoren (voltooid 1638) is de hoogste kerktoren van Amsterdam met een hoogte van 85 meter (87 meter inclusief de haan). Hij staat ongeveer 85 centimeter uit het lood en is een van de bekendste bezienswaardigheden van de hoofdstad. De Westertoren is verreweg de meest bezongen en beschreven kerktoren van Amsterdam, bijgenaamd ‘de Lange Jan’, ‘de Ouwe Wester’ of ‘de Parel van de Jordaan’. De toren is ontworpen door  stadsbouwmeester Hendrick de Keyser (1565-1621). De Keyser overleed een jaar na aanvang van de bouw. De kerk en de toren zijn toen onder leiding van zijn zoon, stadssteenhouwer en bouwmeester Pieter de keyser en stadsmetselaar Cornelis Dankersz de Rij, verder afgebouwd.

In de 17de eeuw onderging Amsterdam opnieuw een aanzienlijke uitbreiding van zijn grondgebied. Omstreeks 1613 werd begonnen met de aanleg van de beroemde grachtengordel: Herengracht, Keizersgracht en Prinsengracht (het eerste deel hiervan tot aan de Leidsegracht; na 1655 doorgetrokken tot over de Amstel). Dit uitbreidingsplan was ontworpen door de stadstimmerman Hendrick Jacobsz. Staets en de landmeter Lucas Jansz. Sinck. Hier vestigden zich vooral de rijke kooplieden. Ten westen van de Prinsengracht onstond het zogenaamde ‘Nieuwe Werk’: de tegenwoordige Jordaan. In deze wijk vonden vooral werklieden en kleine handelaren een onderdak. Natuurlijk waren ook in deze nieuwe stadswijken kerken nodig. Het eerst onstond de Noorderkerk op de Noordermarkt, in 1620-1623 gebouwd. Maar al in 1615 werden plannen gemaakt voor een veel grotere kerk in de grachtengordel: de tegenwoordige Westerkerk (1620-1631). Tegelijk met de bouw van de kerk begon men ook met de toren aan de westzijde hiervan. Hendrick de Keyser had oorspronkelijk de toren een bekroning willen geven die zou bestaan uit een twaalfhoekige en daarboven een achthoekige geleding, maar tien jaar na zijn dood werd zijn ontwerp op uitdrukkelijke wens van het stadsbestuur ingrijpend veranderd; de toren kreeg nu een bekroning van uitsluitend vierkante geledingen. De keizerskroon uit het oorspronkelijk ontwerp werd gehandhaafd.

Luidklokken en carillon

De Westertoren heeft 3 luidklokken, 2 slagklokken en 50 carillon klokken.

  • De Eerste luidklok (midden) weegt 3137 kilogram, heeft een middellijn van 164 centimeter en een slagtoon B. De klok is gegoten in 1686 door Claude frèmy.
  • De Tweede luidklok (noordzijde) weegt 1495 kilogram, heeft een middellijn van 131 centimeter en een slagtoon Dis. De klok is gegoten in 1658 door Francois Hemony.
  • De Derde luidklok (zuidzijde) weegt 800 kilogram, heeft een middellijn van 109 centimeter en een slagtoon Fis, en is ook in 1658 gegoten door Francois Hemony.

De grootste slagklok (heeluurklok met slagtoon F) van Amsterdam  is in 1636 gegoten door Assuerus Koster en weegt 7509 kg. De tweede, ook door Assuerus Koster in 1636 gegoten slagklok (halfuurklok met slagtoon A) weegt 3700 kilogram en hangt helemaal bovenin, vlak onder de keizerskroon.

Het carillon bestaande uit 50 klokken (met nu een totaal gewicht van 10215 kilogram), oorspronkelijk in 1658 gegoten door Francois Hemony en waarvan heden nog 24 Hemony klokken die in 1959 door de Klokkengieterij Firma Eijsbouts te Asten zijn gerestaureerd en schoongemaakt. Er zijn een aantal kleinere klokken vernieuwd. Het carillon wordt elke dinsdag van 12:00 tot 13:00 bespeelt door beiaardier Boudewijn Zwart.

De keizerskroon

Boven op de Westertoren bevindt zich de keizerskroon ontworpen door Hendrick de Keyzer naar voorbeeld van de kroon van keizer Rudolf II (1552-1612). Maximiliaan I verleende in 1489 aan de stad Amsterdam het recht de keizerskroon boven haar wapen te voeren. Van 1906 tot 2006 geel van kleur en tijdens de restauratie 2006-2007 heeft restauratiearchitect Walter Kramer (1937-2010) de kroon weer teruggebracht naar de originele kleur blauw.

Anno

In het natuurstenen gedeelte van de toren, boven het wapen van Amsterdam staat op vierzijden vermeld: Anno 1637 in Latijnse cijfers.

cb staat voor M of 1000
b staat voor D of 500
C staat voor C of 100
X staat voor  X of 10
V staat voor V of 5
I  staat voor  I of 1

Bron: Kerktorens van Amsterdam, 2022

Meer weten? Neem contact op.

Ja, graag!

Meer nieuws